ΦΕΚ 2893/Β (21/8/2017)

ΒΙΟΛΟΓΙΑ (Γενικής Παιδείας)

ΦΕΚ 2893/Β (21/8/2017)

ΒΙΟΛΟΓΙΑ
Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών Σπουδών

Από το βιβλίο «Βιολογία» της Γ΄ τάξης του Γενικού Λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών Σπουδών των Αλεπόρου-Μαρίνου Β., Αργυροκαστρίτη Α., Κομητοπούλου Α., Πιαλόγλου Π., Σγουρίτσα Β..

Κεφάλαιο 1 «Το γενετικό υλικό».
Κεφάλαιο 2 «Αντιγραφή, έκφραση και ρύθμιση της γενετικής πληροφορίας».
Κεφάλαιο 4 «Τεχνολογία του ανασυνδυασμένου DNA».
Κεφάλαιο 5 «Μενδελική κληρονομικότητα».
Κεφάλαιο 6 «Μεταλλάξεις».
Κεφάλαιο 7 «Αρχές και μεθοδολογία της Βιοτεχνολογίας»
εκτός από την ενότητα «Η παραγωγή της πενικιλίνης αποτελεί σημαντικό σταθμό στην πορεία της Βιοτεχνολογίας».
Κεφάλαιο 8 «Εφαρμογές της Βιοτεχνολογίας στην Ιατρική» εκτός από τις ενότητες «Εμβόλια» και «Αντιβιοτικά».
Κεφάλαιο 9 «Εφαρμογές της Βιοτεχνολογίας στη γεωργία και την κτηνοτροφία».

Σημείωση

Στην εξεταστέα-διδακτέα ύλη δεν περιλαμβάνονται:
α) Τα ένθετα – παραθέματα, τα οποία σκοπό έχουν να δώσουν τη δυνατότητα επιπλέον πληροφόρησης των μαθητών, ανάλογα με τα ενδιαφέροντά τους, σε θέματα που αναδεικνύουν τη σχέση της επιστήμης της Βιολογίας και των εφαρμογών της με όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής.

β) Οι χημικοί τύποι, οι οποίοι συνοδεύουν το κείμενο και συμβάλλουν στην κατανόησή του, σε καμία όμως περίπτωση δεν απαιτείται η απομνημόνευσή τους.

γ) Όσα αναφέρονται υπό τον τίτλο ‘’Ας ερευνήσουμε …’’, στο τέλος κάθε κεφαλαίου και τα οποία αποτελούν προτάσεις για συνθετικές-δημιουργικές εργασίες των μαθητών.

ΦΕΚ 2893/Β (21/8/2017)

ΧΗΜΕΙΑ
Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών Σπουδών

Από το βιβλίο «Χημεία» της Γ΄ Τάξης Γενικού Λυκείου των Σ. Λιοδάκη, Δ. Γάκη κ.ά., έκδοση (Ι.Τ.Υ.Ε.) «Διόφαντος».

1 «ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΗ – ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΣΗ»

1.1 «Αριθμός οξείδωσης. Οξείδωση – Αναγωγή»
1.2 «Κυριότερα οξειδωτικά -αναγωγικά. Αντιδράσεις οξειδοαναγωγής»

ΕΚΤΟΣ ΑΠΟ:

– την υποενότητα «Συμπλήρωση αντιδράσεων οξειδοαναγωγής  με εξαίρεση τη «Μέθοδο μεταβολής του αριθμού οξείδωσης» η οποία είναι εντός ύλης και

– την υποενότητα «Παραδείγματα οξειδοαναγωγικών
αντιδράσεων» με εξαίρεση τα:

1) Οξείδωση ΝΗ₃ από CuO,

4) Οξείδωση CO από KMnO₄ παρουσία H₂SO₄ και

5) Οξείδωση FeCl₂ από K₂Cr₂O₇ παρουσία HCl τα οποία είναι εντός ύλης.

2 «ΘΕΡΜΟΧΗΜΕΙΑ»

2.1 «Μεταβολή ενέργειας κατά τις χημικές μεταβολές. Ενδόθερμες-εξώθερμες αντιδράσεις Θερμότητα αντίδρασης – ενθαλπία»

ΕΚΤΟΣ ΑΠΟ τις υποενότητες:

• «Ενθαλπία αντίδρασης- ΔΗ»,
• «Πρότυπη ενθαλπία αντίδρασης, ΔΗ⁰»,
• «Πρότυπη ενθαλπία σχηματισμού, ΔΗ⁰_f»,
• «Πρότυπη ενθαλπία καύσης, ΔΗ⁰_c»,
• «Πρότυπη ενθαλπία εξουδετέρωσης, ΔΗ⁰_n»,
• «Πρότυπη ενθαλπία διάλυσης, ΔΗ⁰_sol» και
• «Ενθαλπία δεσμού, ΔΗ⁰_B».

3 «ΧΗΜΙΚΗ ΚΙΝΗΤΙΚΗ»

3.1 «Γενικά για τη χημική κινητική και τη χημική αντίδραση – Ταχύτητα αντίδρασης» μέχρι και το 1ο Παράδειγμα με την Εφαρμογή του.
3.2 «Παράγοντες που επηρεάζουν την ταχύτητα αντίδρασης. Καταλύτες»

4 «ΧΗΜΙΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ»

4.1 «Έννοια χημικής ισορροπίας-Απόδοση αντίδρασης»
4.2 «Παράγοντες που επηρεάζουν τη θέση χημικής ισορροπίας – Αρχή Le Chatelier»
4.3 «Σταθερά χημικής ισορροπίας Kc – Kp»

ΕΚΤΟΣ ΑΠΟ τις υποενότητες:

• «Κινητική απόδειξη του νόμου χημικής ισορροπίας»,
• «Σταθερά χημικής ισορροπίας – Κp »,
• «Σχέση που συνδέει την Κp με την Κc »,
• «Προς ποια κατεύθυνση κινείται μία αντίδραση;»

Παρατήρηση: Δεν θα διδαχθούν τα παραδείγματα και οι ασκήσεις που απαιτούν γνώση της έννοιας μερική πίεση αερίου και του Νόμου μερικών πιέσεων του Dalton.

5. «ΟΞΕΑ – ΒΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΙΟΝΤΙΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ»

ΕKTΟΣ ΑΠΟ:

• την υποενότητα «Ισχύς οξέων – βάσεων και μοριακή
  δομή» της παρ. 5.2 «Ιοντισμός οξέων – βάσεων» και
• την παρ. 5.7 «Γινόμενο διαλυτότητας».

6. «ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΑΚΗ ΔΟΜΗ ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ»

ΕKTΟΣ ΑΠΟ:

• την υποενότητα «Ηλεκτρονιοσυγγένεια» της παρ. 6.4 «Μεταβολή ορισμένων περιοδικών ιδιοτήτων» και
• την παρ. 6.5 «Ηλεκτρονιακοί τύποι – Σχήματα μορίων»

7. «ΟΡΓΑΝΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ»

ΕKTΟΣ ΑΠΟ:
• την υποενότητα «Επαγωγικό φαινόμενο» της παρ. 7.1
«Δομή οργανικών ενώσεων – Διπλός και τριπλός δεσμός-
Επαγωγικό φαινόμενο»,
• την παρ. 7.2 «Στερεοϊσομέρεια (εναντιομέρεια και διαστερεομέρεια)»,
• τις υποενότητες «Η αλογόνωση των αλκανίων», «Η αρωματική υποκατάσταση» και «Μερικοί μηχανισμοί οργανικών αντιδράσεων» της παρ. 7.3 «Κατηγορίες οργανικών αντιδράσεων και μερικοί μηχανισμοί οργανικών αντιδράσεων»,
• την υποενότητα «Οργανικές συνθέσεις» της παρ. 7.4 «Οργανικές συνθέσεις – Διακρίσεις» με εξαίρεση την αλογονοφορμική αντίδραση

ΦΕΚ 2893/Β (21/8/2017)

ΦΥΣΙΚΗ
Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών Σπουδών

Από το βιβλίο «Φυσική» Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών  Σπουδών της Γ΄ τάξης Γενικού Λυκείου των Ιωάννου Α., Ντάνου Γ. κ.α..

1. ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ – ΜΗΧΑΝΙΚΕΣ ΤΑΛΑΝΤΩΣΕΙΣ

1-1 Εισαγωγή.
1-2 Περιοδικά φαινόμενα.
1-3 Απλή αρμονική ταλάντωση.
1-5α Φθίνουσες μηχανικές ταλαντώσεις.
1-6α Εξαναγκασμένες Μηχανικές ταλαντώσεις.
Από την 1-6β: Μόνο τις εφαρμογές του συντονισμού στις μηχανικές  ταλαντώσεις
1-7 Σύνθεση ταλαντώσεων

2. ΚΥΜΑΤΑ

2-1 Εισαγωγή.
2-2 Μηχανικά κύματα.
2-3 Επαλληλία ή υπέρθεση κυμάτων.
2-4 Συμβολή δύο κυμάτων στην επιφάνεια υγρού.
2-5 Στάσιμα κύματα.

3. ΡΕΥΣΤΑ ΣΕ ΚΙΝΗΣΗ *

3-1 Εισαγωγή.
3-2 Υγρά σε ισορροπία.
3-3 Ρευστά σε κίνηση.
3-4 Διατήρηση της ύλης και εξίσωση συνέχειας.
3-5 Διατήρηση της ενέργειας και εξίσωση Bernoulli.
3-6 Η τριβή στα ρευστά.
* Εξαιρούνται από τη διδακτέα (και εξεταστέα) ύλη του Κεφαλαίου 3: «Ρευστά σε Κίνηση» οι εφαρμογές 3.1 και 3.3 της παραγράφου 3-5 (Η Διατήρηση Ενέργειας και η Εξίσωση του Bernoulli) καθώς και οι δραστηριότητες, οι ερωτήσεις 3.11, 3.13, 3.14 και η άσκηση 3.22
του Κεφαλαίου 3.

4. ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΣΤΕΡΕΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ

4-1 Εισαγωγή.
4-2 Οι κινήσεις των στερεών σωμάτων.
4-3 Ροπή δύναμης.
4-4 Ισορροπία στερεού σώματος.
4-5 Ροπή αδράνειας.
4-6 Θεμελιώδης νόμος της στροφικής κίνησης.
4-7 Στροφορμή.
4-8 Διατήρηση της στροφορμής.
4-9 Κινητική ενέργεια λόγω περιστροφής.
4-10 Έργο κατά τη στροφική κίνηση.

5. ΚΡΟΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ

5-1 Εισαγωγή.
5-2 Κρούσεις.
5-3 Κεντρική ελαστική κρούση δύο σφαιρών.
5-4 Ελαστική κρούση σώματος με άλλο ακίνητο πολύ μεγάλης μάζας.
5-9 Φαινόμενο Doppler.
Οδηγίες

• Η ενότητα των κρούσεων (παρ.5-1 έως και 5-4) να διδαχθεί πριν από την ενότητα των ταλαντώσεων. Οι κρούσεις ως φαινόμενο χρησιμοποιούνται στις ασκήσεις και τα προβλήματα του βιβλίου στα κεφάλαια των ταλαντώσεων και του στερεού σώματος. Αν η διδασκαλία τους προηγηθεί τότε θα αποφευχθούν παλίνδρομες ενέργειες μεταξύ της χρήσης πλαστικών και ελαστικών κρούσεων.

• Η ενότητα του φαινομένου Doppler (5-9) να διδαχθεί μετά τα Στάσιμα κύματα καθώς η διδασκαλία του αναφέρεται μόνο στα ηχητικά κύματα που είναι μηχανικά κύματα. Για τα φαινόμενα των κρούσεων και Doppler δεν θα γίνεται αναφορά στα συστήματα αδρανειακών παρατηρητών.

Σημείωση: Τα ένθετα που περιλαμβάνονται στα διδακτικά
βιβλία δεν αποτελούν εξεταστέα ύλη.

ΤΑΞΗ Α΄

Κεφ. 1 μόνο η §1.5 (σελ. 18-21), χωρίς την διαλυτότητα)

Κεφ. 2 μόνο §2.4 (σελ. 62-66)

• Από τον πίνακα των πολυατομικών ιόντων (πίνακας 2.4, σελ. 63) να απομνημονευθούν μόνο τα: NO₃^–, CO₃^2-, SO₄^2-, PO₄^3-, OH^–, NH₄⁺, CN^–, HCO₃^–, MnO₄^–
• Από τον πίνακα των αριθμών οξείδωσης (πίνακας 2.5, σελ 64) να απομνημονευθούν μόνο οι αριθμοί οξείδωσης των: K, Na, Ag, Ba, Ca, Mg, Zn, Al, F, για το Η μόνο ο (+1), για το Ο μόνο ο (-2) και για τα Cl, Br, I μόνο ο (-1).

Κεφ. 3 μόνο το μέρος «Μερικά Είδη Χημικών Αντιδράσεων» της §3.5 (σελ. 99-105)

• Δεν απαιτείται η απομνημόνευση της σειράς δραστικότητας μετάλλων και αμετάλλων, ούτε ο πίνακας αερίων και ιζημάτων (πίνακας 3.1, σελ. 103).
• Στις αντιδράσεις εξουδετέρωσης δεν περιλαμβάνονται αντιδράσεις με όξινα και βασικά οξείδια

Κεφ. 4: §§4.1 μέχρι και 4.4 (σελ. 127-149)

• Από την §4.2, μόνο η καταστατική εξίσωση (όχι οι νόμοι των αερίων)

Και οι ερωτήσεις και ασκήσεις που αντιστοιχούν στην παραπάνω ύλη

ΤΑΞΗ Α΄

Κεφ. 1.1 μόνο §§1.1.5 (σελ. 42-45) και 1.1.9 (σελ. 52-57)

Κεφ. 1.2 μόνο §§1.2.1 μέχρι και 1.2.7 (σελ. 75-90)

Κεφ. 1.3 μόνο §§1.3.1 μέχρι και 1.3.4 (σελ. 110-116) και §1.3.7 (σελ. 120-123)

Κεφ. 2.1. μόνο §§2.1.1 μέχρι και 2.1.4 (σελ. 163-174)

Και οι ερωτήσεις και ασκήσεις που αντιστοιχούν στην παραπάνω ύλη

ΤΑΞΗ Β΄

ΦΥΣΙΚΗ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

Κεφ. 2 : §§2-1 μέχρι και 2-7 (σελ. 39-57)

Κεφ. 3 μόνο §§3-1 μέχρι και 3-5 (σελ. 70-78)

Κεφ. 4 μόνο §§4-5 μέχρι και 4-12 (σελ. 102-117)

Και οι ερωτήσεις και ασκήσεις που αντιστοιχούν στην παραπάνω ύλη

Διδακτέα ύλη Βιολογίας Β΄Λυκείου 2015-16

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Χημική σύσταση του κυττάρου 10 ώρες ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
1. Γνωριμία με το εργαστήριο (1 διδακτική ώρα)
Εξοικείωση του μαθητή με τον χώρο και τον εξοπλισμό του εργαστηρίου. Επισήμανση της σημασίας της εργαστηριακής δραστηριότητας στην επιστήμη της Βιολογίας, ώστε να καλλιεργηθεί το ενδιαφέρον για τη συστηματική αξιοποίηση του σχολικού εργαστηρίου κατά τη διδασκαλία. Ειδικότερα, παρουσίαση του μικροσκοπίου, εκμάθηση της χρήσης του μέσω της παρατήρησης ενός έτοιμου παρασκευάσματος, ενημέρωση για τους κανόνες ασφαλούς συμπεριφοράς κατά τις εργαστηριακές ασκήσεις.
(Εργαστηριακός οδηγός) http://goo.gl/F5I6Hk
2. Απομόνωση DNA (1 διδακτική ώρα) (http://photodentro.edu.gr/video/r/8522/760?locale=el) ή
3. Μετουσίωση πρωτεϊνών
Άσκηση 7 εργαστηριακού οδηγού:
http://goo.gl/F5I6Hk

Φύλλο εργασίας: (1 διδακτική ώρα)
Με την ολοκλήρωση της διδασκαλίας του κεφαλαίου,
διανομή στους μαθητές φύλλου εργασίας στο οποίο καλούνται, με τη βοήθεια του εκπαιδευτικού:
· Να λύσουν μια άσκηση, να διερευνήσουν ένα πρόβλημα που άπτεται των εφαρμογών της Βιολογίας στην καθημερινή ζωή ή
· να αντλήσουν πληροφορίες από την εικόνα μιας βιολογικής δομής, προκειμένου να εξηγήσουν πώς τα μέρη της αλληλεπιδρούν ώστε να εκδηλώνεται η λειτουργία της ή
· να αντλήσουν πληροφορίες από ένα λογικό διάγραμμα, ή μια γραφική παράσταση που αφορά στη ροή των γεγονότων ή τη μεταβολή μιας παραμέτρου σε μια βιολογική διαδικασία, προκειμένου να εξηγήσουν ή να προβλέψουν την έκβαση της διαδικασίας αυτής.

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Κατά την κρίση του εκπαιδευτικού μπορούν να αξιοποιηθούν προσομοιώσεις και βίντεο, όπως:
· Συμπύκνωση-Υδρόλυση: http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/5063?locale=el
· Ιεραρχία βιομορίων: http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/5059?locale=el
· Πεπτιδικός δεσμός: http://plantsciences.montana.edu/cqlab/proteinformation.htm
· Δομή πρωτεϊνών: http://goo.gl/yb936J
· Δομή DNA: http://goo.gl/TZN6Ow
· Οικοδόμησε ένα μόριο DNA: http://learn.genetics.utah.edu/content/molecules/builddna/
· Στιβάδα φωσφολιπιδίων:
http://www.yellowtang.org/animations/bilayer.swf
· Άλλες κατά την κρίση του εκπαιδευτικού
(Σκόπιμο είναι στις δραστηριότητες αυτές να συντάσσεται φύλλο εργασίας που θα διανέμεται στους μαθητές, προκειμένου να καταγράφουν ό,τι παρατήρησαν κατά τη διεξαγωγή τους, καθώς και να απαντούν, μετά την ολοκλήρωσή τους, σε σχετικές ερωτήσεις που αφορούν στις παρατηρήσεις που έκαναν, τα συμπεράσματα στα οποία κατέληξαν κ.ά.)

Κεφάλαιο 2: Κύτταρο: Η θεμελιώδης μονάδα της ζωής 12 ώρες ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
1. Μικροσκοπική παρατήρηση φυτικών κυττάρων: http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/5122?locale=el ή
2. Μικροσκοπική παρατήρηση στομάτων φύλλων, καταφρακτικών κυττάρων κ.τ.λ.
Άσκηση 4 εργαστηριακού οδηγού: http://goo.gl/F5I6Hk

Φύλλο εργασίας: (1 διδακτική ώρα)
Με την ολοκλήρωση της διδασκαλίας του κεφαλαίου,
διανομή στους μαθητές φύλλου εργασίας στο οποίο καλούνται, με τη βοήθεια του εκπαιδευτικού:
· Να λύσουν μια άσκηση, να διερευνήσουν ένα πρόβλημα που άπτεται των εφαρμογών της Βιολογίας στην καθημερινή ζωή ή
· να αντλήσουν πληροφορίες από την εικόνα μιας βιολογικής δομής, προκειμένου να εξηγήσουν πώς τα μέρη της αλληλεπιδρούν ώστε να εκδηλώνεται η λειτουργία της ή
· να αντλήσουν πληροφορίες από ένα λογικό διάγραμμα, ή μια γραφική παράσταση που αφορά στη ροή των γεγονότων ή τη μεταβολή μιας παραμέτρου σε μια βιολογική διαδικασία, προκειμένου να εξηγήσουν ή να προβλέψουν την έκβαση της διαδικασίας αυτής.

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Κατά την κρίση του εκπαιδευτικού μπορούν να αξιοποιηθούν προσομοιώσεις και βίντεο, όπως:
· Το μέγεθος των κυττάρων: http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/5058?locale=el
· Είδη κυττάρων: http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/5126?locale=el
· Το ευκαρυωτικό κύτταρο: http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/3159?locale=el
· Το εσωτερικό του κυττάρου: http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/4933?locale=el
· Διάχυση: http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/4931?locale=el
· Ώσμωση: http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/4934?locale=el
· Επαναληπτικές ερωτήσεις για το κύτταρο: http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/5069?locale=el
· Μέγεθος κυττάρων και κλίμακα: http://learn.genetics.utah.edu/content/cells/scale/
· Στο εσωτερικό του κυττάρου: http://learn.genetics.utah.edu/content/cells/insideacell/
· Ενδοσυμβιωτική υπόθεση: http://goo.gl/wqMbkP
· Golgi: Πακετάρισμα και έκκριση πρωτεϊνών http://goo.gl/azWmnM
· Ενδοκύττωση-Εξωκύττωση: http://goo.gl/UhwfwJ
· Φαγοκυττάρωση: http://goo.gl/PJBMhv
· Άλλες κατά την κρίση του εκπαιδευτικού
(Σκόπιμο είναι στις δραστηριότητες αυτές να συντάσσεται φύλλο εργασίας που θα διανέμεται στους μαθητές, προκειμένου να καταγράφουν ό,τι παρατήρησαν κατά τη διεξαγωγή τους, καθώς και να απαντούν, μετά την ολοκλήρωσή τους, σε σχετικές ερωτήσεις που αφορούν στις παρατηρήσεις που έκαναν, τα συμπεράσματα στα οποία κατέληξαν κ.ά.)

Κεφάλαιο 3: Μεταβολισμός 12 ώρες ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
1. Δράση των Ενζύμων:
Άσκηση 11 εργαστηριακού οδηγού: http://goo.gl/F5I6Hk

Φύλλο εργασίας: (1 διδακτική ώρα)
Με την ολοκλήρωση της διδασκαλίας του κεφαλαίου,
διανομή στους μαθητές φύλλου εργασίας στο οποίο καλούνται, με τη βοήθεια του εκπαιδευτικού:
· Να λύσουν μια άσκηση, να διερευνήσουν ένα πρόβλημα που άπτεται των εφαρμογών της Βιολογίας στην καθημερινή ζωή ή
· να αντλήσουν πληροφορίες από την εικόνα μιας βιολογικής δομής, προκειμένου να εξηγήσουν πώς τα μέρη της αλληλεπιδρούν ώστε να εκδηλώνεται η λειτουργία της ή
· να αντλήσουν πληροφορίες από ένα λογικό διάγραμμα, ή μια γραφική παράσταση που αφορά στη ροή των γεγονότων ή τη μεταβολή μιας παραμέτρου σε μια βιολογική διαδικασία, προκειμένου να εξηγήσουν ή να προβλέψουν την έκβαση της διαδικασίας αυτής.

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Κατά την κρίση του εκπαιδευτικού μπορούν να αξιοποιηθούν προσομοιώσεις και βίντεο, όπως:
· Μηχανισμός δράσης των ενζύμων
http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/5113?locale=el
· Αναστολείς της ενζυμικής δράσης (περιλαμβάνει διάκριση συναγωνιστικών-μη συναγωνιστικών αναστολέων)
http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/5115?locale=el
· Διαδραστική άσκηση αξιολόγησης γνώσεων πάνω στη δράση των ενζύμων:
http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/5117?locale=el
· Κυτταρική Αναπνοή: http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/5700?locale=el
· Φωτοσύνθεση
http://goo.gl/zFj9IC
· Φωτοσύνθεση
http://dendro.cnre.vt.edu/forestbiology/photosynthesis.swf
· Γλυκόλυση
http://goo.gl/x1CXdz
· Κύκλος Krebs
http://goo.gl/mj9In9
· Κυτταρική Αναπνοή
http://goo.gl/KK7OAx
· Ζυμώσεις
http://goo.gl/qUF6dW
(Σκόπιμο είναι στις δραστηριότητες αυτές να συντάσσεται φύλλο εργασίας που θα διανέμεται στους μαθητές, προκειμένου να καταγράφουν ό,τι παρατήρησαν κατά τη διεξαγωγή τους, καθώς και να απαντούν, μετά την ολοκλήρωσή τους, σε σχετικές ερωτήσεις που αφορούν στις παρατηρήσεις που έκαναν, τα συμπεράσματα στα οποία κατέληξαν κ.ά.)
Κεφάλαιο 4 Γενετική 16 ώρες ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
1. Μικροσκοπική παρατήρηση μίτωσης σε ακρόρριζα κρεμμυδιού από έτοιμο παρασκεύασμα σχολικού εργαστηρίου.
Φύλλο εργασίας: (1 διδακτική ώρα)
Με την ολοκλήρωση της διδασκαλίας του κεφαλαίου,
διανομή στους μαθητές φύλλου εργασίας στο οποίο καλούνται, με τη βοήθεια του εκπαιδευτικού:
· Να λύσουν μια άσκηση, να διερευνήσουν ένα πρόβλημα που άπτεται των εφαρμογών της Βιολογίας στην καθημερινή ζωή ή
· να αντλήσουν πληροφορίες από την εικόνα μιας βιολογικής δομής, προκειμένου να εξηγήσουν πώς τα μέρη της αλληλεπιδρούν ώστε να εκδηλώνεται η λειτουργία της ή
· να αντλήσουν πληροφορίες από ένα λογικό διάγραμμα, ή μια γραφική παράσταση που αφορά στη ροή των γεγονότων ή τη μεταβολή μιας παραμέτρου σε μια βιολογική διαδικασία, προκειμένου να εξηγήσουν ή να προβλέψουν την έκβαση της διαδικασίας αυτής.

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Κατά την κρίση του εκπαιδευτικού μπορούν να αξιοποιηθούν προσομοιώσεις και βίντεο, όπως:
· Κυτταρικός κύκλος: http://outreach.mcb.harvard.edu/animations/cellcycle.swf
· Κεντρικό Δόγμα Βιολογίας: http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/3098?locale=el
· Αντιγραφή DNA:
http://goo.gl/H1yS7r
· Έκφραση Γενετικής Πληροφορίας (Μετάφραση): http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/2437?locale=el
· Μεταγραφή και μετάφραση γονιδίου:
· http://learn.genetics.utah.edu/content/molecules/transcribe

Μίτωση και Μείωση:
http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/3163?locale=el
· Μίτωση: http://goo.gl/nDjYoH
· Μίτωση: http://goo.gl/Sb129R
· Μείωση: http://goo.gl/dbby54
· Ανεξάρτητος συνδυασμός χρωμοσωμάτων κατά τη μείωση: http://goo.gl/9mDTjb
· Χιασματυπία: http://goo.gl/gyhHLW
· Διχοτόμηση βακτηρίου: http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/1294?locale=el
· Μεταλλάξεις: http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/3110?locale=el
· Άλλες κατά την κρίση του εκπαιδευτικού
(Σκόπιμο είναι στις δραστηριότητες αυτές να συντάσσεται φύλλο εργασίας που θα διανέμεται στους μαθητές, προκειμένου να καταγράφουν ό,τι παρατήρησαν κατά τη διεξαγωγή τους, καθώς και να απαντούν, μετά την ολοκλήρωσή τους, σε σχετικές ερωτήσεις που αφορούν στις παρατηρήσεις που έκαναν, τα συμπεράσματα στα οποία κατέληξαν κ.ά.)

Διδακτέα ύλη Χημείας Β΄Λυκείου 2015-16

Θα διδαχθεί το βιβλίο «Χημεία» Β’ Λυκείου Γενικής Παιδείας, έκδοση 2015.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ΟΡΓΑΝΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ
1.1 «Εισαγωγή στην οργανική χημεία» Σελ. 9-11
1.2 «Ταξινόμηση οργανικών ενώσεων – ομόλογες σειρές» Σελ. 11-15
1.3 «Ονοματολογία άκυκλων οργανικών ενώσεων» Σελ. 15-19
1.4 «Ισομέρεια»
Παρατήρηση: Οι μαθητές να ασκηθούν στην εύρεση ισομερών που αντιστοιχούν σε μοριακούς τύπους άκυκλων οργανικών ενώσεων που περιέχουν μέχρι και τέσσερα (4) άτομα άνθρακα. Σελ. 19-22

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ – ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΕΣ
2.1 «Πετρέλαιο-προϊόντα πετρελαίου. Βενζίνη. Καύση-καύσιμα» Σελ. 39-43
2.2 «Νάφθα – Πετροχημικά» Σελ. 44
2.3 «Αλκάνια – μεθάνιο, φυσικό αέριο, βιοαέριο» Σελ. 45-50
Να μην διδαχθεί η παράγραφος «Παρασκευές» των αλκανίων Σελ. 46-47
2.4 «Καυσαέρια- καταλύτες αυτοκινήτων» Σελ. 51-52
2.5 Αλκένια – αιθένιο ή αιθυλένιο Σελ. 53-59
Να μην διδαχθεί η παράγραφος «Προέλευση -Παρασκευές» αλκενίων Σελ. 53-54
Να μην διδαχθεί ο πίνακας με τα παραδείγματα πολυμερισμού προσθήκης Σελ. 56
Να μην διδαχθεί ο πίνακας με τις βιομηχανικές χρήσεις του αιθυλενίου Σελ. 57
2.6 Αλκίνια – αιθίνιο ή ακετυλένιο 60- 63
Να μην διδαχθεί η παράγραφος «Παρασκευές» του ακετυλενίου 60, Σελ. 61
Να μην διδαχθεί η αντίδραση σχηματισμού του χαλκοακετυλενιδίου Σελ. 63
Να μην διδαχθεί ο πίνακας με τις συνθέσεις του ακετυλενίου και το παράδειγμα 2.6 Σελ. 63
2.8. «Ατμοσφαιρική ρύπανση – Φαινόμενο θερμοκηπίου – Τρύπα όζοντος» Σελ. 67 – 71

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΑΛΚΟΟΛΕΣ – ΦΑΙΝΟΛΕΣ
3.1 «Αλκοόλες» Σελ. 88-89
3.2 «Κορεσμένες μονοσθενείς αλκοόλες-Αιθανόλη» Σελ. 90 -94
Εργαστηριακή άσκηση:
Να πραγματοποιηθεί το Πείραμα «οξείδωση αιθανόλης».

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΚΑΡΒΟΞΥΛΙΚΑ ΟΞΕΑ
4.1 «Κορεσμένα μονοκαρβοξυλικά οξέα – αιθανικό οξύ» Σελ. 112- 115
Να μην απομνημονευθεί ο πίνακας 4.1 «Ονομασίες κορεσμένων μονοκαρβοξυλικών οξέων Σελ. 112
Να μην διδαχθεί η παράγραφος «Στο εργαστήριο» Σελ. 113
Να μην απομνημονευθεί ο πίνακας «Το οξικό οξύ στη βιομηχανία» Σελ. 115
4.2 «Γαλακτικό οξύ ή 2-υδροξυπροπανικό οξύ» Σελ. 116 – 117
Εργαστηριακή άσκηση:
Να πραγματοποιηθεί το Πείραμα «Όξινος χαρακτήρας των καρβοξυλικών οξέων».

Διδακτέα ύλη Χημείας 2015-16

Θα διδαχθεί το βιβλίο «Χημεία» Α’ Λυκείου, έκδοση 2015.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ

1.3. «Δομικά σωματίδια της ύλης – Δομή του ατόμου – Ατομικός αριθμός – Μαζικός αριθμός – Ισότοπα» Σελ. 10- 15
Παρατήρηση: Από τον πίνακα 1.4: Μάζα και φορτίο υποατομικών σωματιδίων, να μην απομνημονευθούν οι στήλες «Μάζα/g» και «Φορτίο/C». Σελ. 14
1.5. «Ταξινόμηση της ύλης – Διαλύματα – Περιεκτικότητες διαλυμάτων – Διαλυτότητα» Σελ. 18 – 22
Παρατήρηση: Το σχήμα 1.13 Κατανομή χημικών στοιχείων στη γη και στον άνθρωπο, να μην απομνημονευθεί. Σελ. 19
Εργαστηριακή άσκηση: Να πραγματοποιηθεί το Πείραμα «Παράγοντες που επηρεάζουν την ταχύτητα διάλυσης».

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ – ΔΕΣΜΟΙ

2.1 «Ηλεκτρονιακή δομή των ατόμων» Σελ. 44 – 46
Παρατήρηση: Ο Πίνακας 2.1 Κατανομή ηλεκτρονίων σε στιβάδες, στα στοιχεία με ατομικό αριθμό Ζ=1-20 να διδαχθεί, αλλά να απομνημονευθεί μόνο η στήλη «στοιχείο». Σελ. 46
2.2 «Κατάταξη των στοιχείων (Περιοδικός Πίνακας). Χρησιμότητα του Περιοδικού Πίνακα» Σελ. 47 – 50
2.3 «Γενικά για το χημικό δεσμό. – Παράγοντες που καθορίζουν τη χημική συμπεριφορά του ατόμου. Είδη χημικών δεσμών» Σελ. 52 – 60
2.4 «Η γλώσσα της Χημείας-Αριθμός οξείδωσης-Γραφή τύπων και εισαγωγή στην ονοματολογία των ενώσεων» Σελ. 62 – 66
Παρατηρήσεις: α) Ο Πίνακας 2.3 Ονοματολογία των κυριότερων μονοατομικών ιόντων να διδαχθεί και να απομνημονευθεί.
β) Από τον Πίνακα 2.4 Ονοματολογία των κυριότερων πολυατομικών ιόντων να απομνημονευθεί ολόκληρη η 1η στήλη. Από τη 2η και την 3η στήλη να απομνημονευθούν οι ονομασίες και οι συμβολισμοί των πολυατομικών ιόντων: κυάνιο, όξινο ανθρακικό και υπερμαγγανικό. Σελ. 63
γ) Από τον Πίνακα 2.5 Συνήθεις τιμές Α.Ο. στοιχείων σε ενώσεις τους να απομνημονευθούν οι Α.Ο. των K, Na, Ag, Ba, Ca, Mg, Zn, Al, F και από το Η ο (+1), το Ο ο (-2), το Cl, Br, I ο (-1). Σελ. 64
Εργαστηριακή άσκηση: Να πραγματοποιηθεί το Πείραμα «Πυροχημική ανίχνευση μετάλλων»

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΟΞΕΑ-ΒΑΣΕΙΣ-ΑΛΑΤΑ-ΟΞΕΙΔΙΑ

3.5 «Χημικές αντιδράσεις»Σελ. 95 – 105
Παρατηρήσεις:
α) Η Σειρά δραστικότητας ορισμένων μετάλλων και αμετάλλων να διδαχθεί αλλά να μην απομνημονευθεί. Σελ. 101
β) Ο Πίνακας 3.1 Κυριότερα αέρια και ιζήματα να διδαχθεί αλλά να μην απομνημονευθεί. Σελ. 103
γ) Από την υποενότητα 2. Εξουδετέρωση, να μην διδαχθούν οι αντιδράσεις:
Όξινο οξείδιο + βάση, Βασικό οξείδιο + οξύ, Όξινο οξείδιο + βασικό οξείδιο Σελ. 104, 105
Εργαστηριακή άσκηση: Να πραγματοποιηθεί το Πείραμα «Χημικές αντιδράσεις και ποιοτική ανάλυση ιόντων».

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΣΤΟΙΧΕΙΟΜΕΤΡΙΑ

4.1 «Βασικές έννοιες για τους χημικούς υπολογισμούς: σχετική ατομική μάζα, σχετική μοριακή μάζα, mol , αριθμός Avogadro, γραμμομοριακός όγκος» Σελ. 128-135
Παρατήρηση: Στην υποενότητα Γραμμομοριακός όγκος (Vm), να διδαχθεί μόνο ο ορισμός του γραμμομοριακού όγκου και η τιμή του σε STP. Σελ. 132
4.2 «Καταστατική εξίσωση των αερίων»Σελ. 139-140
Παρατήρηση: Να μην διδαχθούν οι τρείς νόμοι των αερίων Σελ. 137-138
4.3 «Συγκέντρωση διαλύματος – αραίωση, ανάμειξη διαλυμάτων» Σελ. 141 – 146
4.4 «Στοιχειομετρικοί υπολογισμοί». Σελ. 147- 149
Παρατήρηση: Να μην διδαχθούν οι υποενότητες:
Ασκήσεις στις οποίες η ουσία που δίνεται ή ζητείται δεν είναι καθαρή
Ασκήσεις στις οποίες δίνονται οι ποσότητες δύο αντιδρώντων ουσιών
Ασκήσεις με διαδοχικές αντιδράσεις Σελ. 149-154
Εργαστηριακή άσκηση: Να πραγματοποιηθεί το Πείραμα «Παρασκευή διαλύματος ορισμένης συγκέντρωσης – αραίωση διαλυμάτων».

Διδακτέα ύλη Φυσικής Β΄Λυκείου Προσανατολισμού 2015-2016

Βιβλίο: «Φυσική Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών Σπουδών Β’ ΓΕΛ» των Ι. Βλάχου κ.ά.

1: ΚΑΜΠΥΛΟΓΡΑΜΜΕΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ
1-1 Οριζόντια βολή
1-2 Ομαλή κυκλική κίνηση
1-3 Κεντρομόλος δύναμη
Αφαιρούνται ερωτήσεις και ασκήσεις – προβλήματα του κεφαλαίου που αντιστοιχούν σε ύλη που αφαιρείται καθώς και η άσκηση 7 (σελίδα 34)

2: ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΟΡΜΗΣ
2-1 Η έννοια του συστήματος. Εσωτερικές και εξωτερικές δυνάμεις
2-2 Το φαινόμενο της κρούσης
2-3 Η έννοια της ορμής
2-4 Η δύναμη και η μεταβολή της ορμής
2-5 Η αρχή διατήρησης της ορμής
2-6 Μεγέθη που δεν διατηρούνται στην κρούση
2-7 Εφαρμογές της διατήρησης της ορμής

3. ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΩΝ ΑΕΡΙΩΝ
3-1 Εισαγωγή.
3-2 Οι νόμοι των αερίων.
3-3 Καταστατική εξίσωση των ιδανικών αερίων.
3-4 Κινητική θεωρία.
3-5 Τα πρώτα σημαντικά αποτελέσματα
Αφαιρείται η απόδειξη της σχέσης p=1/3(Nmυ2)/V. (σελίδα 79-80)
Ερωτήσεις, ασκήσεις, προβλήματα: Αφαιρούνται ερωτήσεις και ασκήσεις – προβλήματα του κεφαλαίου που αντιστοιχούν σε ύλη που αφαιρείται, καθώς και τα προβλήματα 34 και 35 (σελίδα 93)
Εργαστηριακή δραστηριότητα: Πειραματική επιβεβαίωση του γενικού νόμου των ιδανικών αερίων (Εργαστηριακή άσκηση 1).

4. ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΗ
4-1 Εισαγωγή
4-2 Θερμοδυναμικό σύστημα.
4-3 Ισορροπία θερμοδυναμικού συστήματος.
4-4 Αντιστρεπτές μεταβολές.
4-5 Έργο παραγόμενο από αέριο κατά τη διάρκεια μεταβολών όγκου.
4-6 Θερμότητα.
4-7 Εσωτερική ενέργεια.
4-8 Πρώτος θερμοδυναμικός νόμος.
4-9 Εφαρμογή του πρώτου θερμοδυναμικού νόμου σε ειδικές περιπτώσεις.
4-10 Γραμμομοριακές ειδικές θερμότητες αερίων.
4-11 Θερμικές μηχανές.
Εκτός ύλης το παράδειγμα 4.4 (σελίδες 115-116)
4-12 Ο δεύτερος θερμοδυναμικός νόμος.
4-13 Η μηχανή του Carnot.
Ερωτήσεις, ασκήσεις, προβλήματα.
Αφαιρούνται ερωτήσεις και ασκήσεις – προβλήματα του κεφαλαίου που αντιστοιχούν σε ύλη που αφαιρείται καθώς και τα προβλήματα 71, 72 (σελίδα 141).Αφαιρούνται προβλήματα της μορφής του παραδείγματος 4.4, για οποιαδήποτε θερμική μηχανή.

5. ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΠΕΔΙΟ
5-6 Η δυναμική ενέργεια πολλών σημειακών φορτίων.
5-7 Σχέση έντασης και διαφοράς δυναμικού στο ομογενές ηλεκτροστατικό πεδίο.
5-8 Κινήσεις φορτισμένων σωματιδίων σε ομογενές ηλεκτροστατικό πεδίο.
Να μη διδαχθούν οι ενότητες: “Ο καθοδικός σωλήνας” και “Παλμογράφος” (σελίδες 163-165)
5-9 Πυκνωτής και χωρητικότητα.
5-10 Ενέργεια αποθηκευμένη σε φορτισμένο πυκνωτή.
Εκτός ύλης το “Υπολογισμός της ενέργειας φορτισμένου πυκνωτή” (σελίδα 169).
Ερωτήσεις, ασκήσεις προβλήματα: Αφαιρούνται ερωτήσεις και ασκήσεις – προβλήματα του κεφαλαίου που αναφέρονται σε ύλη που αφαιρείται καθώς και οι ασκήσεις 59, 61 (σελίδα 195), τα προβλήματα 94, 96 και 101 (σελίδες 201 και 202).
Εργαστηριακή δραστηριότητα: Γνωριμία με τον παλμογράφο (δεν αποτελεί αντικείμενο εξεταστέας ύλης).